Turismo de Galicia

Na Pontenova faremos a primeira parada para visitar os antigos fornos de calcinación, restos do pasado mineiro deste concello que naceu da fusión de outros dous -Vilameá e Vilaoudriz-. Contou cun ferrocarril -chamado A Chocolateira- que transportaba o mineral de ferro ata a costa, e mesmo levaba viaxeiros para que tomasen os denominados “baños de mar”. Hoxe en día o trazado está convertido en parte en Vía Verde, e permite ver a outra batería de fornos no Boulloso.

Para os aventureiros, A Pontenova ofrece a oportunidade de percorrer a Ruta das Minas, entrar na mina Consuelo e descubrir non só a súa historia se non tamén o seu pasado xeolóxico. Para rematar a experiencia poderemos tirarnos por unha tirolesa de máis de 300 m de longo por enriba do río Turía a máis de 80 m de altura. Para os que simplemente queiran gozar da natureza, o concello conta con varias rutas de sendeirismo homologadas e establecementos de turismo rural.

Seguimos o val do río Eo, pasando polo concello eo-naviego de Santiso de Abres e a parroquia trabadense da Ría de Abres, por onde entra unha variante do Camiño do Norte a Santiago. No lugar do Porto de Abaixo deixaremos á dereita A Veiga (Vegadeo) para seguir pola N-642 ata Ribadeo.

Esta vila conserva un interesante patrimonio arquitectónico, sobre todo o chamado “indiano”, casas e edificios mandados construír polos emigrantes galegos retornados das Américas, como a Torre dos Moreno, ao carón do pazo neoclásico de Ibáñez, tamén coñecido como Pazo do Marqués de Sargadelos.

Abandonaremos Ribadeo por unha estrada local que nos levará ata a bocana da ría. Alí podemos visitar o chamado “cargadoiro” onde atracaban os barcos nos que se embarcaba o mineral que chegaba a este punto dende A Pontenova. A poucos metros atoparemos o castelo de San Damián, que protexía este treito do litoral. Dende ambos lugares temos boas vistas da entrada da ría, que está vixiada tamén polos faros da Illa Pancha, coa súa icónica figura.

Dende aquí, só queda seguir sempre a estrada local que bordea toda a costa dos concellos de Ribadeo e Barreiros. Trátase da chamada Rasa Cantábrica, cun perfil recortado no que se van formando pequenos areais que se abren tras os cantís. Nese percorrido chegaremos ao lugar de Rinlo, que se atopa agochado nun entrante do mar -a enseada de Areosa-, e que conta cun pequeno porto. Esta localidade mariñá celebra cada verán a exaltación do seu produto estrela, o percebe. Como curiosidade, se vos queredes “perder”, podedes atopar a tan só 600 metros do porto o labirinto de Rinlo.

Continuando sempre pola pista asfaltada que segue o litoral veredes restos de diversas cetarias, que mostran a riqueza destas augas. Hai que lembrar tamén que esta localidade foi un importante porto baleeiro.

Sempre co mar á nosa dereita iremos pasando por distintos areais como Cegoña, Xuncos, Os Castros e Esteiro ata chegar ao máis coñecido e concorrido: a praia de Augas Santas, que recibiu o alcume das Catedrais, xa que algúns cantís están furados de tal xeito que semellan seren os arcos das naves dunha catedral pola súa monumentalidade. O areal é accesible coa marea baixa, e, en tempadas altas, cómpre facer reserva para poder visitalo (www.ascatedrais.xunta.gal) e seguir en todo momento as recomendacións e sinalización deste espazo protexido baixo a figura de monumento natural.

Entraremos no concello de Barreiros pola extensa praia de San Miguel de Reinante, tamén chamada Arealonga de Reinante, á que tamén poderíamos chegar a pé dende As Catedrais por unha pasarela de madeira.

A partir da punta do Castro, xa atopamos un continuo rosario de praias separadas por pequenos rochedos de baixa altura, e moi coñecidas sobre todo polos amantes do surf; deste xeito temos A Pasada, Lóngara, San Pedro, Area da Balea, Benquerencia, Fontanela, Remior, San Bartolo ata chegar ao areal de San Cosme ou Altar, en plena ría de Foz.

A partir de aquí, deixaremos a costa para descubrir o interior mariñao. Camiño de San Cosme de Barreiros fixádevos nos hórreos do lugar de Viladaíde, que nesta bisbarra reciben o nome de “cabozos”.

Ao chegar á estrada N-634 cruzarémola, polo desvío sinalizado, para achegarnos a Santo Estevo do Ermo. Tras pasar por enriba da autovía do Cantábrico, a uns 400 m atoparemos a pista de terra que nos levará ata a capela. Xunto a ela unha área de descanso e a poucos metros a fervenza de Santo Estevo do Ermo. Para os máis camiñantes podedes facer unha pequena ruta de sendeirismo que vos levará ata varios muíños e ata os restos da antiga capela.

A seguinte parada será Vilanova de Lourenzá, onde visitaremos o Centro de Interpretación da Faba, produto  polo que é coñecido este concello. Achegarémonos tamén á igrexa do antigo mosteiro, onde podemos ver o sartego de mármore no que descansan os restos de Osorio Gutiérrez, coñecido como o Conde Santo. A este nobre galego do século X atribuenselle diversos milagres, incluíndo a resurrección de catro peregrinos que facían o Camiño de Santiago, polo que é venerado como santo pola Igrexa Católica. Non hai que esquecer de ver tamén o espectacular relicario barroco situado na sancristía. 

 A última visita da xornada será o Pazo de Tovar, situado no corazón da zona produtora da famosa faba de Lourenzá, restaurado hai poucos anos, alberga no interior o Centro de Interpretación da Cultura dos Pazos. Tanto Tovar como Vilanova de Lourenzá atópanse en sendas variantes do Camiño do Norte.

Dende o pazo iremos pola estrada LU-122 e de seguido pola provincial LU-P-2802 pasando por San Xurxo de Lourenzá ata atopar de novo a N-634 que nos levará a Mondoñedo, meta desta primeira xornada na comarca da Mariña. Neste concello teremos distintas opcións de aloxamento.

Deixaremos a vila mindoniense e colleremos a A8, se queremos ganar tempo, ou ben a N-634 e ir directos a Foz, no esteiro do río Masma. Localidade coñecida sobre todo polas súas praias, como A Rapadoira, Llas ou Peizás; e formacións xeolóxicas no litoral, entre as que mencionaremos o chamado “ollo de Foz”. Todas elas son accesibles dende o núcleo urbano seguindo a pé ou en bicicleta polo paseo marítimo que coincide co Camiño Natural do Cantábrico.

Con todo, un lugar imprescindible a visitar neste concello é a basílica de San Martiño de Mondoñedo, xoia románica e sé primixenia da diocese mindoniense. O itinerario continuará pola estrada LU-152 ata atopar o desvío, sinalizado, que sube ata o castelo da Frouxeira, do que apenas quedan restos e que foi refuxio do xa mencionado Mariscal Pardo de Cela. Dende o cumio temos unha boa visión panorámica da chamada Rasa Cantábrica.

De volta á estrada pola que viñamos seguiremos por estradas locais pasando por Bacoi (atentos ao cruceiro, un dos máis antigos da comarca) e Carballido ata chegar ao Castro de Ouro.  Nun pequeno outeiro érguese o castelo de Castro de Ouro, símbolo do concello de Alfoz. Foi ocupado polo Mariscal Pardo de Cela, e tras a súa morte pasou á diocese mindoniense. Actualmente é sede da Casa do Concello e Xulgado.

Dende Alfoz iremos ata Ferreira do Valadouro para continuar e achegarnos á costa seguindo o val do río Ouro ata a súa desembocadura, onde colleremos a N-642 dirección Burela para visitar o castro de Fazouro, situado ao pé dos cantís.

Continuando pola N-642 chegaremos a Burela. Nesta poboación poderemos coñecer o seu pasado e presente mariñeiro no Barco-Museo boniteiro “Reina del Carmen”. Esta vila é coñecida pola pesca do atún, polo que recibe o alcume de “capital do bonito” e celebra a súa festa, declarada de Interese Turístico Nacional, a comezos de agosto.

Se aínda tendes tempo, podedes subir ao miradoiro do monte Castelo, que goza de boas vistas de toda a rasa cantábrica galega.

Esta vila será o punto final desta segunda xornada na Mariña. Tanto na localidade como nas proximidades teremos distintas opcións de aloxamento.

Regresaremos á estrada xeral e desviarémonos cara a San Cibrao, a localidade máis poboada do concello. No núcleo principal visitaremos o Museo Provincial do Mar, que pertence á Deputación de Lugo, e a continuación subiremos á Atalaia, onde temos o faro. Ao seu carón está o miradoiro, nunha pasarela metálica sobre as rochas e dende onde temos vistas do litoral. Se a vosa visita coincide coa segunda fin de semana de agosto poderedes gozar da Festa da Maruxaina, declarada de Interese Turístico de Galicia.

Deixaremos San Cibrao para retomar a estrada principal LU-862 dirección Viveiro ata chegar á seguinte localidade importante, Xove. Aquí desviarémonos por estradas locais, pasando por Vilapol, Portocelo e Vilachá ata chegar ao faro de Punta Roncadoira. Dende aquí paga a pena percorrer uns metros a pé ata o banco de Poñente e mesmo seguir ata as ruínas de San Tirso e gozar das vistas deste treito da costa.

Regresaremos á estrada LU-862 para achegarnos a Viveiro, a vila máis importante da zona occidental da Mariña. No seu centro histórico consérvanse importantes monumentos, como a igrexa de Santa María, e varias portas das antigas murallas, nas que salienta a de Carlos V, entrada dende a ponte que cruza o esteiro do río Landro e que dá paso á praza Maior da vila. Se a vosa visita coincide coa Semana Santa poderedes gozar das múltiples procesións. É unha tradición moi arraigada nestas terras, polo que está declarada Festa de Interese Turístico Internacional.

Dende Viveiro faremos dúas pequenas escapadas para coñecer algúns dos lugares máis visitados dos seus arredores. Primeiro, subiremos ao monte de San Roque, coa súa capela e miradoiro sobre a ría e que celebra unha importante romaría. Como tamén moi celebrada é a festa do Naseiro, no val, próximo áigrexa románica de San Pedro. Tamén cerca dese lugar está a nosa seguinte parada: o souto da Retorta, tamén chamado eucaliptal de Chavín, ao que nos achegaremos camiñando. Aquí agarda por nós o chamado “avó”, un eucalipto de gran porte que alcanza máis de 67 metros de altura e 7,5 m de perímetro. 

Volvemos a Viveiro e continuamos ruta camiño do concello do Vicedo, o máis occidental da comarca. Na parroquia de Suegos atoparemos dous dos lugares máis coñecidos. Primeiro a Cova da Doncela, na que cómpre ter atención, xa que o sendeiro atravesa un buraco na montaña ata chegar ao cantil mesmo. O segundo é o Fuciño do Porco, ou Punta Sucastro. Para visitalo, en tempada alta, cómpre reservar no sitio www.puntafucinodoporco.gal. Recomendamos visitar sitio de internet para ter máis información.

Podemos rematar esta ruta en Viveiro, continuar ruta cara a Ferrolterra ou regresar a Lugo se foi o punto de partida. Pero se aínda tendes folgos e tempo propoñémosvos dúas visitas máis.

Unha das propostas é subir ao miradoiro de Muronovo, ao que nos achegaremos utilizando as pistas que van ata o parque eólico do mesmo nome. Dende o Fuciño do Porco chegaremos á estrada LU-862 no lugar do Folgueiro, onde colleremos a LU-P-6401 e seguiremos a sinalización que nos levará ata el. Dende o miradoiro temos unhas extraordinarias vistas do esteiro do río Sor, que forma a ría do Barqueiro, ría compartida polos concellos do Vicedo e de Mañón, pertencente á provincia da Coruña, e que permitiría enlazar coa ruta de Ferrolterra.

A segunda proposta é volver a Viveiro e seguir a estrada LU-640 dirección Ourol e Lugo entrando nas terras altas do interior mariñao, entre as serras do Xistral e da Faladoira. Deixaremos o coche nun treito da antiga estrada e continuaremos a pé poucos metros ata a fervenza do Xestosa.