Cultura interior
A erosión fluvial do Sil labrou sen pausa a profunda fenda que o conduce ata desembocar na esquerda do Miño. Na súas paredes imposibles buscaron refuxio monxes e eremitas que coa mesma paciencia secular as poboaron de mosteiros. Ata unha ducia de cenobios, románicos e beneditinos a maioría, que lle deron o nome xa documentado desde a Idade Media de Rivoyra Sacrata.
Aínda que se trate dun dos mellores espazos naturais definidos polos dous grandes ríos, ninguén sabe onde comeza e remata exactamente a Ribeira Sacra. Poida que os seus límites verdadeiros veñan dados pola presenza das vides nas ladeiras de solaina. De aquí saían os viños de Amandi que acadaron sona de exquisitos xa en tempos do Imperio romano, e hoxe contan cunha Denominación de Orixe que os ampara.
Os mosteiros foron exclaustrados e as augas remansadas en sucesivos encoros, pero a forza da paisaxe segue latexando en cada colleita dos seus froitos. Admira a difícil vendima nas fortes pendentes só cultivables en socalcos, na mellor mostra de paisaxe humanizada sen présa.

A natureza máis agreste atopa o seu sitio nos afloramentos graníticos revestidos de matogueiras e bosques de castiñeiros e carballos. As peculiares condicións climáticas das zonas máis resgardadas favorecen a presenza de especies mediterráneas como as sobreiras e os érbedos. Os rochedos altos das gargantas téñense citado en ocasións como un dos últimos refuxios das aves rapaces máis ameazadas.