O Forte de San Damián, tamén coñecido como Castelo de San Damián, é unha fortificación situada no municipio galego de Ribadeo. Situado a beiras da Ría de Ribadeo, a súa función foi a defensa do estaleiro e porto de Ribadeo ante posibles ataques desde o mar. 

A primeira fortificación, de terrón e fajina, levantada neste lugar e dotada de catro pezas de artillería de ferro coado traídas da Coruña, foi comezada a construír en outubro de 1624 por Juan Alonso Idiáquez y Butrón, marqués de San Damián e Capitán Xeral do Reino de Galicia, ante o aviso dun inminente ataque dunha frota holandesa ao estaleiro ribadense, no marco da Guerra dos Oitenta Anos. 

Aquela primeira fortificación foi reforzada e ampliada ante as sucesivas ameazas de posibles ataques desde o mar nos anos 1628, no que xa aparece documentada como Forte de San Damián, 1632 e 1639, sendo abandonado durante os períodos de calma. En 1638 xa dispoñía de oito pezas de artillería de ferro coado, ao ser situadas nel outras catro pezas traídas a Ribadeo en 1622 por orde de Rodrigo Pacheco y Osorio, marqués de Cerralbo, que estaban situadas no baluarte de A Atalaya. 

A poboación de Ribadeo reclamou en varias ocasións a retirada da artillería e o desmantelamento do propio Forte, especialmente en 1638 durante o Sitio de Fuenterrabía, ante o temor para ser tomado en caso de ataque inimigo e ser utilizada a artillería contra a propia vila. 

O 27 de setembro de 1719, durante a Guerra da Cuádrupla Alianza, poucos días antes da Toma de Vigo, o Forte de San Damián de Ribadeo foi tomado polos ingleses, que o destruíron completamente, inutilizando ou arroxando as pezas de artillería ao mar. Foi reconstruído no verán de 1743 sendo Juan Vergel y Reyllo enxeñeiro en xefe de Galicia, encargándose da dirección das obras Arnaldo Hontabat. Dispuxeron para esta construción dos fondos proporcionados pola Real Facenda e da man de obra forzosa das parroquias da comarca. 

No ano 1763 foi ampliado e reformado integramente segundo deseño do enxeñeiro Francisco Llovet, que é o trazado que presenta na actualidade, segundo documentación conservada no Arquivo Xeral de Simancas.1 Chegou a dispoñer de once pezas de artillería cuxo coidado corría a cargo dos soldados e veciños, que se tiñan que turnar para facer as gardas. Foi obxecto dalgunhas pequenas reformas na súa distribución interior no ano 1769, segundo deseño do enxeñeiro Baltasar Ricaud. 

Foi desmantelado polo exército español a finais de xaneiro de 1809, arroxando ao mar varias pezas de artillería, ante a inminente chegada a Ribadeo por terra das tropas napoleónicas de Françoise Fournier durante a Guerra de Independencia. Foi definitivamente abandonado no verán de 1810, véndose sometido ao saqueo da veciñanza, tras establecerse nel durante uns meses o Hospital Militar de Asturias ao ser levantado o situado en Oviedo coa chegada dos franceses. 

Tras varios intentos errados de ser entregado á Facenda Civil a finais do século XIX, finalmente foi cedido polo ministerio do Exército ao concello de Ribadeo no ano 1965, que levou a cabo a súa restauración en 1990, segundo proxecto do arquitecto ribadense Ernesto Cruzado Estévez. 

Está protexido baixo o amparo do decreto nº 125 do 5 de maio de 1949 e declarado BIC en 1994. 

Na actualidade atópase en proceso de deseño nel dun Centro de Interpretación das Defensas Costeiras de Ribadeo, coincidindo coa celebración do 400 aniversario da construción da primeira fortificación.