En Tui comeza esta aventura dunha semana. No Grove embarcarémonos nun catamarán para facer o itinerario marítimo-fluvial pola Ría de Arousa e o río Ulla, rememorando a chegada por mar a Galicia do corpo do Apóstolo Santiago. Dende Padrón, seguiremos o Camiño cara a Santiago.
Ao noso encontro saírán poboacións bañadas por augas doces e salgadas que inclúen unha catedral-fortaleza, pontes medievais e ata un conxunto de hórreos na beira do mar.
Propoñémosvos unha semana para coñecer o suxestivo trazado do Camiño Portugués dende Tui a Santiago. Durante o traxecto recrearemos a lenda da “Traslatio” xacobea por unha atractiva ruta marítimo-fluvial que ascende pola maior ría de Galicia e remonta o leito fluvial do río Ulla. Ao noso encontro saldrán poboacións bañadas por augas doces e salgadas que inclúen unha catedral-fortaleza, pontes medievais e ata un conxunto de hórreos na beira do mar.
Más información...
- Museo Provincial de Pontevedra. www.museo.depo.es
- Mosteiro de San Xoán de Poio. 986 770 244 (Monasterio)/986 770 000 (Hospedería)
- Museo do Pobo Galego. www.museodopobo.es
- Centro Galego de Arte Contemporánea (Santiago): www.cgac.org
Suxerímosvos chegar a primeira hora da tarde a Tui, accesible pola AP-9, a A-55, a N-550 e a PO-552. É unha fermosa vila enriquecida pola paisaxe fluvial do río Miño é o seu carácter fronteirizo con Portugal.
Foi unha das capitais de Galicia ata 1833 e posúe a única catedral de toda a provincia de Pontevedra. Motivos máis que suficientes para deixarse perder entre as súas rúas, unha vez instalados no aloxamento escollido de entre unha variada oferta, na que destaca o Parador, situado a un kilómetro do centro, fronte á Ponte Internacional deseñada por Eiffel, que comunica con Portugal.
Comezamos a visita ascendiendo ao promontorio que é a vila de Tui. Sentiremos que o tempo se detivo no medievo ao subir polas Rúas Canicoba, Entrefornos, do Corpo Santo ou ao pasar polo túnel de Encerradas. Éste é un pasadizo abovedado baixo o convento das Clarisas que comunica a parte alta coa zona entre murallas. As mans das monjas que o habitan amasan os “peixiños”, uns deliciosos doces de améndoa. A súa receita é un segredo entre muros pero que non impide saborealos, pois pódense adquirir no convento ou nas confeiterías.
Os muros do convento das Clarisas
gardan o segredo da receita dos “peixiños”,
deliciosos doces de améndoa típicos de Tui
Xa na cima visitamos a Catedral de Tui, fermoso edificio mestura de templo e fortaleza. A súa porta occidental merece a fama de atoparse entre as máis fermosas do gótico español é ofrécenos imaxes inusuais como a da Virxe María tendida nunha cama, que representa a Natividade. Dende este punto domínase a conca do río Miño en toda a súa frondosidade, cos seus bosques de ribeira e fértiles vales, salpicados de hortas e grandes viñedos.
Á hora de cear, non esquecedes que Tui coñecese como a “capital do meixón”, con festa gastronómica o domingo de Pascua. Este manxar sérvese en cazoliñas de barro c típico mollo picante. Do estuario do Miño tamén sae a súa afamada lamprea ou a zamborca. Os viños do Rosal, dentro da Denominación de Orixe Rías Baixas, son o compañeiro ideal destes pratos.
Despois de almorzar iniciamos a pé a primeira etapa galega do Camiño Portugués, entre Tui e Redondela, caracterizada por un trazado suave que segue o curso do río Louro, alternando camiños con pistas asfaltadas.
Partimos á saída de Tui, xunto ao impoñente cruceiro do século XVIII de Rebordáns e a súa igrexa románica, cuxos capiteis narran escenas da cea de Herodes.
A ruta avanza cara á capela Virxe do Camiño, despois de atravesar Ponte da Veiga sobre o río Louro. Máis adiante, por unha pista forestal, alcanzamos a Ponte das Febres sobre o río San Simón. Recibe ese nome porque din que aquí enfermou de morte San Telmo. Podedes ler nunha placa a referencia ao suceso.
Abrigados pola vexetación de ribeira do río Louro chegamos á aldea da Magdalena. Saíndo da poboación atopamos un calvario formado por cinco cruceiros e logo unha preciosa ponte de lousas sobre o Louro. Continuamos ata Ribadelouro deixando ao poñente as Gándaras de Budiño, unha zona húmida de gran valor ecolóxico e arqueolóxico.
E por fin chegamos á localidade do Porriño, onde nos atopamos coa capela de San Benito, a igrexa de Santa María e o concello, unha caprichosa e monumental obra do arquitecto Antonio Palacios, natural da localidade, que vos asombrará.
Pararemos a comer na vila, famosa polo seu pan de grosa codia e abundante miolo, moi bo compañeiro para un prato de callos, cuxa festa gastronómica se celebra aquí a finais do verán.
Tras reposar a comida emprendemos a ruta ata o núcleo principal de Mos, que atravesamos pasando pola igrexa de Santa Eulalia, o Pazo dos Marqueses de Mos e o cruceiro policromado dos Cabaleiros adornados con dous farois.
Logo o Camiño ascende ata o Alto do Inxertado, pasa polo miliario romano de Vilar de Infesta e atravesa a meseta de Chan das Pipas.
A partir de aquí o trazado coincide coa N-550 ata internármonos en Redondela, onde nos atopamos co convento de Vilavella e logo pasamos baixo o vistoso viaduto Pedro Floriani.
Na cea podemos probar o guiso de chocos na súa tinta, tan popular na localidade, que ofrece bo aloxamento, tanto nos seus albergues, hoteis ou pensións, como en excelentes pazos e casas rurais.
Despois de madrugar e tomar un desayuno enerxético estamos listos para comezar unha nueva etapa do Camiño, a que une Redondela con Pontevedra.
Saímos da poboación baixo o chamado viaduto de Pontevedra, que segue un dos modelos popularizados por Eiffel. Non en van Redondela coñécese como a “vila dos viadutos”, que lle conceden encanto e que ten seducido a ilustres personaxes; entre eles Lorca, que nunha ocasión dixo: “he viajado por un pueblecito caído del cielo”. Despois contemplamos a fachada barroca da capela de Santa Mariña e, deixando atrás a villa, o Camiño introdúcese nun bosque e descende ata Setefontes.
Entramos no concello de Soutomaior por Arcade, localidade famosa pola calidade das súas ostras, onde podemos facer un alto e degustalas cunhas gotas de limón. Tralo repouso reemprendemos o Camiño, que más adiante pasa pola histórica Ponte Sampaio sobre o río Verdugo, onde se librou unha batalla que supuxo a retirada dos franceses durante a Guerra de la Independencia. Á altura de A Canicouva atravesaremos un evocador camiño empedrado en dirección a Pontevedra e ao seu santuario da Virxe Peregrina, onde concluimos a etapa.
Comprobaredes que Pontevedra ten moito que ofrecer e animámosvos a pasear polo seu casco histórico, que presume de ser dos máis fermosos e mellor conservados de Galicia. Nos seus mesóns, tabernas e restaurantes atoaredes bos produtos da ría e viños da Denominación de Orixe Rías Baixas.
Se fai bo día recomendámosvos dar un paseo pola beira do río Lérez que os conduzca a las marismas de Alba, catalogadas como Lugar de Importancia Comunitaria, ou ata a Illa das Esculturas, accesible por varias pontes e pasarelas. Aquí non só atoparedes obras de arte co nexo común do granito, senón que vos mesturaredes cos pontevedreses, que gozan deste espazo para facer deporte, ler, pasear ou organizar pícnics. Os xogos acuáticos de patos, cisnes, garzas e picapeixes entreteranvos durante o paseo.
Pero se o día non acompaña, nada como buscar refuxio nas Salas Navais do Museo Provincial. Na Cámara do Numancia envolverédesvos pola sensación realista de estar no primer buque acorazado de España.
Outro lugar imprescindible é o mosteiro de San Xoán de Poio, a uns tres kilómetros da cidade, no veciño concello de Poio, e situado nun precioso cerro que domina a ría. Son moitos os tesouros artísticos e bibliográficos que garda este edificio, cuxas oríxes se remontan ao século VI. Como peregrinos, no debedes perdervos o monumental mosaico “Camino de Santiago”, do artista checo Antoine Machourek. Ademáis, o mosteiro conta con hospedaxe onde cear e durmir.
Durante a xornada viviremos unha das etapas máis curiosas desta peregrinación, a que reproduce a “Traslatio” do Apóstolo Santiago.
Como parte da ría de Arousa e transcorre por vía marítimo-fluvial, podemos invertir a mañá nun entretido percorrido pola costa ata chegar ao Grove, porto de embarque para realizar esta ruta marítima.
Para chegar ao Grove aconsellámosvos que contratedes algún transporte público que vos achegue aos principais puntos de interese deste tramo de costa da ría de Pontevedra. A primeira parada será en Combarro . É unha poboación cativadora pola súa arquitectura mariñeira, os seus hórreos, cruceiros e o seu interesante enclave, en pendente sobre a ría de Pontevedra e esculpido na rocha. Suxerímosvos facer un percorrido que conduce dende a praza de San Roque, no casco histórico, ata a praya de Padrón. Dende o areal obtemos unha panorámica sorprendente da poboación, na que veremos uns treinta hórreos a pé de mar.
Ao rematar a visita continuamos pola mesma estrada rumbo ao Grove, coñecida como a “capital del marisco”, onde chegaremos a hora de comer. As marisquerías que se concentran en torno ao porto presentan o manxar, cocido, ou en empanadas, salpicóns, paellas ou acompañados de saborosas salsas.
Dende o porto saírá pola tarde o catamarán que percorre a Ruta Xacobea do Mar de Arousa e Río Ulla, emulando a “Traslatio”, o lexendario traxecto que seguiron os discípulos do Apóstolo Santiago, transportando os seus restos nunha barca de pedra dende Jaffa (Palestina) a Iria Flavia (Padrón).
Navegamos pola ancha ría de Arousa, variada en paisaxes que ofrecen a nosa vista praias, enseadas, cabos, illas, vilas e poboacións mariñeiras. Cara á desembocadura do Ulla rozamos as ribeiras do arquipélago das Malveiras, onde atopamos o primeiro dos cruceiros que integra o viacrucis acuático ata Pontecesures, localidade á que arribamos remontando completamente o leito do río e deixando atrás as brañas de Lestrove e as veigas de Laíño.
Ao outro lado da gran ponte de pedra de Pontecesures atópase Padrón. Aquí podedes seguir a pista desta lenda na igrexa neoclásica de Santiago, en cuxo interior se conserva o “pedrón”, unha antiga ara romana á que, según se conta, foi amarrada a barca de pedra na que se trouxeron os restos do Apóstolo Santiago. Nas proximidades do Paseo do Espolón debedes buscar a fonte do Carme para atopar un precioso relevo de pedra da “Traslatio”.
Se vos queda algo de tarde por diante propoñémosvos coller un transporte para achegarvos ata Caldas de Reis, famosa pola súa riqueza termal. Así podedes culminar a xornada de maneira relaxada nos seus balnearios, gozando dos beneficios das aguas mineromedicinais ou recibindo unha masaxe reparadora.
Se antes de regresar a Padrón a durmir decidides cear en Caldas de Reis, probade a súa exquisita empanada de lamprea ou as troitas do Umia, co seu roscón de sobremesa.
Tralo almorzo emprendemos a última etapa do Camiño Portugués entre Padrón e Santiago de Compostela.
Á saída da vila unha escultura representa a un peregrino camiñando. Dende aquí iníciase un traxecto que chega practicamente en línea recta ata A Escravitude, onde destaca o seu magnífico santuario barroco de artísticas torres e escalinata. No seu interior atoparedes un retablo pintado en ouro con imaxes e pinturas murais.
Despois dun tramo de bosque a ruta cruza a vía do ferrocarril no lugar de Angueira de Suso e encamiñámonos cara a Rúa de Francos, adornada por un cruceiro gótico. Un desvío conduce ás ruinas do Castro Lupario, morada da lendaria Raíña Lupa (la reina Loba), que, segundo a tradición xacobea, ofreceu os bois para unir ao carro que transportaría os restos do Apóstolo ata o seu lugar de enterramento.
Percorremos unha serie de núcleos como Osebe, Casalonga, Pedreira, cada vez máis poboados, ata chegar ao Milladoiro, poboación moi ben dotada de servizos, onde podemos deter a xantar. Despois de descansar emprendemos a ruta en dirección a Agro dos Monteiros, dende o que se regalan as primeiras vistas sobre as torres da Catedral de Santiago.
A Raíña Lupa
ofreceu os seus bois
para unir ao carro que transportaría
os restos do Apóstolo
O vello Camiño medieval deixa a un lado as ruinas do castelo arzobispal da Rocha Vella e despois chega ao barrio da Choupana, xa preto da capela de Santa Marta, en plena cidade de Santiago de Compostela. Avanzamos pola avenida Rosalía de Castro e a de Xoán Carlos I, deixando a Alameda á esquerda. Internámonos no casco histórico por Porta Faxeira, unha das sete portas que permitían o paso a través da muralla medieval da cidade, hoxe desaparecida.
Cruzamos a Rúa do Franco, unha das vías máis activas do casco histórico, onde se concentran numerosos restaurantes que exhiben á súa entrada, en acuarios e vitrinas refrixeradas, o bo produto galego, en particular carnes, peixes e mariscos.
Culminaremos o traxecto na Praza do Obradoiro, en busca da recompensa de ver a fachada da catedral e as súas torres en todo o seu esplendor. A luz do atardecer concederá unha atmósfera especial á foto á que ningún peregrino renunciaría co maxestoso templo ao fondo.
Para cear aconsellámosvos buscar algun dos numerosos restaurantes próximos. Ademáis de albergues, Santiago conta cunha gran oferta de aloxamento de calidade.
Tras almorzar o primeiro será percorrer o casco histórico, declarado Patrimonio da Humanidade en 1985.
Aconséllamosvos pospoñer a visita ao interior da catedral ata o momento de celebración da Misa do Peregrino. Mentres, podedes entretervos contemplando as distintas fachadas do templo e as súas prazas nun percorrido detido para apreciar aínda máis a súa beleza e o seu valor artístico, xunto cas súas rúas circundantes.
Cando se anuncien as doce co profundo “do” da garganta da la Berenguela, a campana máis grande da catedral aloxada na súa Torre do Reloxo, dirixiremos os nosos pasos ao interior do templo. Procuraremos o abrazo ao Apóstolo, para o que deberemos subir ao camarín do altar maior, donde se atopa a súa efixie. Despois podemos descender á cripta e detérmonos un momento ante a urna de prata onde se di que reposan os restos do Apóstolo e os seus discípulos Teodoro e Atanasio.
En determinadas datas litúrxicas faise voar o botafumeiro, un incensario xigante, no transepto da catedral, case rozando a bóveda. As brumas espesas de incienso inundan o ambiente de olor e maxia e deixannos imaxes e sensacións difíciles de esquecer.
Á hora de comer podemos elixir un restaurante, mesón, churrasquería, marisquería ou taberna, que de todo hai en Santiago. Dedicaremos a tarde a dar un paseo polos espazos verdes urbanos de Compostela. Recomendámosvos dirixiros a San Domingos de Bonaval, dende donde obteredes perspectivas sensacionais da cidade e onde se atopa un cemiterio desacralizado cuxo encanto e especial acústica serve en ocasións de escenario e a espectáculos musicais.
O acceso ao parque de Bonaval está flanqueado por un lado polo Museo do Pobo Galego, que alberga a máis importante recopilación da cultura e etnografía de Galicia. No seu interior podemos ver a célebre escaleira en espiral triple, deseño de Domingo de Andrade, unha xoia de equilibrio e armonía. Do outro lado atópase o Centro Galego de Arte Contemporánea, interesante ademáis de polo seu contido polo propio edificio, do arquitecto portugués Álvaro Siza.
Despois da cea non debemos renunciar a saír de noite por Santiago. Podemos tomar unha copa tranquila nalgúns dos seus clásicos pubs e pasear polas rúas, que feiticeiras cando a luz amarela dos farois roza coa pedra do chan e dos edificios.
Non podemos despedirnos de Santiago sen coñecer o seu Mercado de Abastos en plena efervescencia.
É o principal da cidade e o máis tradicional. Animámosvos a percorrer todos os corredores do magnífico edificio de pedra, onde vos inundarán os múltiples olores, cores e sons. Os tendeiros convidan en todo momento a comprobar a calidade dos seus produtos.
Unha das súas maiores peculiaridades é que aínda perdura a figura da “paisana”, que vende a pé de praza a colleita da súa horta, a mel das súas colmeas, os ovos das súas galiñas e mesmo os polos vivos do seu curral. As máis coñecidas son as pementeiras de Padrón.
Ademáis, no contorno algún local que nos preparará para comer os produtos que teñamos adquirido na praza.
